Akra municio

Mi hezitas temigi lingvajn demandojn. Fakte ili interesas min, sed mi havis profesoron pri la angla lingvo (nek anglo nek skoto nek usonano nek aŭstraliano ktp., sed bulgaro), kiu mokis, ke li perdis la intereson pri Esperanto, ĉar esperantistoj uzis Esperanton nur por paroli pri Esperanto. Kvazaŭ ne ekzistus temoj pli gravaj. (Li instruis nin pri diversaj specoj de anglaj marmeladoj. Eble ankaŭ pri io alia, sed tion mi ne plu memoras.)

Malgraŭ tiu moko enkape, mi nun cerbumas pri lingvaĵo. Mi volas traduki germanan frazon, kiun mi ne plene memoras. Mi certas nur pri tri vortoj: scharfe Munition ausgeben. Eble tio jam estis la plena frazo. En la germana tio sufiĉas por ordono: Scharfe Munition ausgeben! Ĉu tia aŭ simila, mi aŭdis tiun frazon antaŭ 20 jaroj, en la 9-a de oktobro 1989, proksimume inter la 4-a kaj la 5-a posttagmeze. Mi alvenis per trajno en la grandega stacidomo de Leipzig. Onidire la ŝoseoj en la urbon estis fermitaj de tanka regimento. Poste mi neniam legis konfirmon de tiu onidiro. Ĉiukaze mi ne estis dubinta, ke mia trajno atingos ĝustatempe la stacidomon en la centro de Leipzig. Certe neniu germana potenco aŭdacus ĝeni la fervojan ordon. Do, mi atingis la stacidomon kaj malrapide promenis al ĝia Okcidenta Halo. Tie, sur granda ŝtuparo, mi vidis grupetojn de viroj en neoftaj, imponaj uniformoj. Ili apartenis al la Ministerio pri Ŝtata Sekureco, kiu havis en la germana la njo-nomon Stasi. Mi proksimiĝis al la grupeto kun la ŝajne plej grava ulo por iomete atendi kaj aŭskulti, kion ili babilas. Kaj jen: la gravulo ordonis en sian radiokomunikilon la frazon, kiun mi volas traduki: “Scharfe Munition ausgeben!” Ausgeben: disdoni. Munition: municio. Sed kiel mi traduku scharfe Munition? Laŭvorte ĝi estas: akra municio. Eble tio jam kompreneblas. Akra en tiu senco signifas: vere funkcianta, kapabla mortigi, ne nur ekzerca.

El la stacidomon mi promenis al Nikolaikirche, Preĝejo de Sankta Nikolao. En ĝi kaj en Sankta Tomaso antaŭ jarcentoj laboris Johann Sebastian Bach. Antaŭ 20 jaroj gravis tie la Preĝoj por Paco. Kiel ateisto mi kompreneble ne preĝas, sed Preĝoj por Paco en Sankta Nikolao estas aranĝoj kun politika-kultura valoro. Ili okazas ekde 1982 ĉiulunde je la 17-a horo (krom en ferioj). En lundo, la 9-an de oktobro 1989 mi tamen ne sukcesis partopreni, ĉar la preĝejo plenplenis. Interalie ĝi plenis de kelkaj cent ideologie harditaj membroj de la reganta ŝtata partio. Poste la pastro de Sankta Nikolao, Christian Führer, rakontis amuzite, ke li speciale ĝojis pri tiuj maloftaj gastoj, ĉar tiel ili povis aŭdi “la vorton de dio”. La vorton dio la simpatia pastro probable majuskligus.

Plenplenis de homoj ne nur la preĝejo, sed ankaŭ la stratoj kaj la placo ĉirkaŭ ĝi. Post fino de la Preĝo por Paco la partoprenintoj nur malfacile povis eliri la preĝejon. Sed tiu problemo daŭris ne longe, ĉar la amaso ekmovis. La unuaj homoj komencis tiel nomatan Lundan Demonstracion. Lundaj Demonstracioj tra la centro de Leipzig okazis jam de kelkaj semajnoj, sed en la 9-a de oktobro evidentis io nova: demonstraciis multege pli da homoj. Laŭdire estis 70 000. Ni postulis reformon de socialismo laŭ inspiro de Gorbaĉov en Sovetunio, ni kantis La Internacion kaj vokis frapfrazojn kiel La popolo estas ni kaj Sen perforto!

Tiu ĉi Lunda Demonstracio en Leipzig estis decida turnopunkto kaj ŝanĝis la politikon en GDR. Post la demonstracio abdikis la ŝtatestro, post monato falis la Berlina Muro, post jaro unuiĝis la du Germanioj. Kvankam mi mem partoprenis tiun historian eventon, mi scias pri ĝi ne multon pli ol aliaj. Kelkajn bildojn kaj emociojn mi certe ne forgesos, sed multajn faktojn ankaŭ mi scias nur el historiaj libroj. Hodiaŭ legeblas pri la Paca Revolucio, sed antaŭ 20 jaroj mi ne sciis, ĉu ĝi restos paca. Mi marŝis en la dua vico, kaj kredu min: mi cerbumis ne pri la traduko de scharfe Munition.

Sankta Nikolao en Leipzig. La memoriga monumento sur
la placo aspektas kiel la internaj kolonoj de la preĝejo.